Przyczyny zaburzeń gospodarki węglowodanowej w akromegalii

  • W akromegalii występuje nadmiar hormonu wzrostu (GH).
  • Hormon wzrostu jest jednym z hormonów, które nasilają produkcję glukozy w wątrobie, co chroni nas przed spadkiem stężenia glukozy w okresie, kiedy nie spożywamy pokarmów.
  • Jeżeli hormon wzrostu jest produkowany w nadmiarze, to stopniowo, wraz ze zwiększaniem się jego stężenia, narasta też produkcja glukozy w wątrobie – również wtedy, gdy nie jest to nam potrzebne, np. w okresie po posiłku.
  • Im dłużej trwa choroba, tym wyższe są stężenia hormonu wzrostu i tym bardziej narasta produkcja glukozy w wątrobie.
  • Nadmiar hormonu wzrostu hamuje wykorzystanie glukozy na obwodzie nasilając oporność na działanie insuliny w mięśniach oraz powodując rozpad tkanki tłuszczowej (nazywa się to fachowo „działaniem lipolitycznym”).
  • W początkowym okresie nie dochodzi do nieprawidłowych stężeń glukozy, gdyż hormon wzrostu pobudza także wydzielanie insuliny.
  • Insulina hamuje produkcję glukozy w wątrobie (tzw. glukoneogenezę) i nasila wychwyt glukozy na obwodzie oraz nieco łagodzi lipolityczne działanie GH, co na początku choroby równoważy wpływ hormonu wzrostu na gospodarkę węglowodanową.

Zaburzenia postępujące wraz ze zwiększaniem się stężenia hormonu wzrostu

Na początku rozwija się stan przedcukrzycowy:

  • nieprawidłowa glikemia na czczo, stężenie glukozy na czczo: między 100 a 125 mg/dl,
  • nieprawidłowa tolerancja glukozy, stężenie glukozy w drugiej godzinie testu doustnego obciążenia glukozą: między 140 a 199 mg/dl,
  • może też pojawić się podwójny stan przedcukrzycowy (obie wyżej wymienione nieprawidłowości występują razem).

Następnie, jeżeli choroba pozostaje nierozpoznana i nieleczona, rozwija się cukrzyca:

  • stężenie glukozy na czczo ≥ 126 mg/dl (oznaczone 2 x),
  • stężenie glukozy w drugiej godzinie testu doustnego obciążenia glukozą ≥ 200 mg/dl,
  • objawy, takie jak wzmożone pragnienie, wielomocz i przygodne oznaczenie glukozy ≥ 200 mg/dl,
  • hemoglobina glikowana (HbA1c) ≥ 6,5%.

Częstotliwość diagnozowania zaburzeń gospodarki węglowodanowej

Badania w Klinice Endokrynologii CMKP wykazały, że wśród 220 pacjentów ze świeżo rozpoznaną akromegalią:

  • nietolerancja glukozy wystąpiła u 15%,
  • nieprawidłowa glikemia na czczo pojawiła się u 19%,
  • jawna cukrzyca wystąpiła u 20%

Podobne wyniki, lecz w mniejszych grupach pacjentów, uzyskano w innych ośrodkach leczących akromegalię.

Zaburzenia gospodarki węglowodanowej, takie jak stan przedcukrzycowy lub cukrzyca, mogą być pierwszym objawem akromegalii.

Przebieg zaburzeń gospodarki węglowodanowej w akromegalii

  • Początkowo brak zaburzeń.
  • Nasilenie zaburzeń gospodarki węglowodanowej jest zależne od stężenia hormonu wzrostu.
  • Po pojawieniu się cukrzycy – bardzo szybko narastające, zwykle bardzo duże, zapotrzebowanie na insulinę.
  • Zazwyczaj szybkie zmniejszenie zapotrzebowania, z reguły prowadzące do ustąpienia cukrzycy, po skutecznym zmniejszeniu stężenia GH.

W zaawansowanej akromegalii podstawową terapią cukrzycy spowodowanej chorobą są wielokrotne wstrzyknięcia insuliny – dobowe dawki insuliny często przekraczają 100j./dobę.

Doustne leki są skuteczne rzadko, jedynie przez krótki okres, w początkowej fazie choroby.

PP-ACM-POL-0007

dr n. med. Małgorzata Godziejewska-Zawada
Klinika Endokrynologii CMKP

Informujemy, że używamy plików cookies w celu umożliwienia użytkownikom korzystania z wszystkich funkcjonalności oraz tworzenia anonimowych statystyk serwisu.
Oznacza to, że każdy ma możliwość samodzielnej zmiany ustawień dotyczących cookies w swojej przeglądarce internetowej.
Jeśli nie wyrażasz na to zgody, prosimy o zmianę ustawień w przeglądarce lub opuszczenie serwisu. Dalsze korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień w przeglądarce oznacza akceptację plików cookies.

Prosimy także o zapoznanie się z polityką prywatności, która zawiera wszystkie szczegółowe informacje z zakresu przetwarzania danych osobowych.
Zamknięcie komunikatu i/lub dalsze korzystanie z serwisu oznaczać będzie wyrażenie zgody na przetwarzanie danych zgodnie polityką prywatności.

×